تسخیر شدگان بی دفاع

خواندیم مفید بود گفتیم بخوانید انشاالا مفید باشد

آذر صدارت-يک مادر هستم و يک بچه دارم؛ يک کوچولوي شش ساله که مثل اغلب هم سن و سال هايش ساعات زيادي از روز را پاي تلويزيون به تماشاي برنامه هاي کودک سيما مي گذراند. برنامه هايي که بمباران آگهي هاي تبليغاتي بين و حين پخش، جزء جدانشدني شان به حساب مي آيد. بارها پيش آمده است که مثلاً بعد از پخش آگهي وسيله اي که شعارش "آموزش خلاقيت به کودک" است فرزندم بهانه گرفته است که من هم از اين ها مي خواهم! و من تمام سعي ام را کرده ام تا با زبان کودکانه متوجهش کنم "خلاقيت" و "آموزش" نقاط مقابل هم هستند، حفظ کردن جواب 100 يا 500 تا سوال، هيچ بچه اي را باهوش تر و خلاق تر نمي کند؛ فقط بچه را بيشتر شبيه دايرة المعارف هاي جيبي مي کند و به نظر من نبايد خام اين حرف ها شود! اما بچه من، فقط شش سال دارد و به تبع سن و سالش نه آگاهي و شناختي نسبت به مقاصد تجاري آگهي هاي تلويزيوني دارد و نه تمايزي بين خيال و واقعيت قائل است. اين طوري هاست که بعد از چندين بار "نه" شنيدن بابت خريد آنچه در آگهي هاي تلويزيوني پخش مي شود، کشمکش آغاز مي شود. من از نگاه او يک مادر ضعيفم که قدرت تهيه امکانات و رفاه بچه هاي به ظاهر مرفهي را که تصويرشان در تلويزيون نمايش داده مي شود ندارم و او از نگاه من يک بچه متوقع و زياده خواه است که به نسلي تعلق دارد که توسط تلويزيون تربيت مي شوند تا همين که اراده کردند، گوشي را بردارند و پيامک بدهند و چيزي را که سفارش داده اند دم در خانه تحويل بگيرند! از نگاه او، همين که شخصيت هاي تلويزيوني و کارتوني محبوبش خوراکي يا وسيله اي را تاييد کنند براي اعتماد به کيفيت و خريد کافي است ولي از نگاه من اين کار سوء استفاده از نفوذ و محبوبيت شخصيت هاي مورد اعتماد کودک براي ذائقه سازي و ايجاد مصرف گرايي است. اين وسط، گاهي واقعا ناچار مي شوم خوراکي يا وسيله اي که بارها آگهي اش از سيما پخش شده را براي او بگيرم؛ آن وقت نمي دانم با احساس گناه خودم چه کار کنم؟ هر دو حق داريم. هر دو داريم طبق طبيعتمان رفتار مي کنيم. و هر دو به خاطر آگهي هاي نه چندان روراست تلويزيون سرگردان شده ايم. کمبود بودجه در تلويزيون، اين رسانه ملي را به سمتي برده که آنتن را به فعالان بازار بسپارد و کار را به جايي برساند که نه فقط در برنامه هاي صبح و عصر خانوادگي آيتمي با حضور مجري و در قالب بخشي از برنامه، به صاحبان محصولات و خدمات (از جمله داروي لاغري، کرم صورت و تالار عروسي) بدهند، که در برنامه هاي کودک هم به طور ثابت آيتم نمايشي، تبليغاتي ماکاروني و پاستا توليد شود تا شخصيت هاي محبوب اين برنامه، بشکن زنان و آوازخوانان و سرخوش، اين برندها را به حافظه مخاطبانشان بفرستند. اين پرونده، ضمن بررسي تاثيرات آگهي هاي تلويزيوني بر کودکان، به ارائه پيشنهادهايي به مسئولان سيما و راهکارهايي به پدر و مادرهاي نگران مي پردازد.